W grudniu 2014 r. kończy się piąty rok działalności Dolnośląskiej Sieci Doradztwa Pozarządowego (DSDP) i tworzących ją Dolnośląskich Punktów Konsultacyjno-Doradczych (DPKD). To zbyt krótko, aby uzyskać wyraźną zmianę społeczną, ale wystarczająco długo, aby wrosnąć w pozarządowy krajobraz i zapracować na zaufanie lokalnych organizacji i samorządów. 

Największym osiągnięciem Sieci w perspektywie minionych 5 lat jest trwałe zakorzenienie się Punktów Konsultacyjno-Doradczych/Inkubatorów NGO w lokalnych środowiskach. Wyraźnie widać zwiększenie aktywności społecznej w tych powiatach, w których funkcjonują placówki Sieci. O skuteczności DPKD świadczą też wyniki badań Centrum Monitoringu Społecznego i Kultury Obywatelskiej – jesteśmy najlepiej oceniani przez dolnośląskie organizacje pod względem wsparcia przy aplikacji o fundusze zewnętrzne, bo pozytywnie aż w 97,5%! – mówi Waldemar Weihs, prezes Dolnośląskiej Federacji Organizacji Pozarządowych – lidera projektu.

DPKD działają w strukturze poszczególnych powiatów, najczęściej w miastach powiatowych. W praktyce oznacza to dużą autonomię Punktów, a co za tym idzie i ich różnorodność. Doradcy, pracując bezpośrednio z organizacjami pozarządowymi, dopasowują się do ich lokalnej specyfiki (m.in. godzin pracy i zwyczajów). Cel jest wspólny: rozwój sektora pozarządowego na Dolnym Śląsku, ale drogi do jego osiągnięcia są różne – zwłaszcza, że organizacjom pozarządowym, z racji choćby dobrowolnego charakteru ich działań, trudno jest cokolwiek narzucić. Stąd też konieczność indywidualnego spojrzenia na pracę każdego Punktu. Podczas ostatniego spotkania Dolnośląskiej Sieci Doradztwa Pozarządowego, podsumowującego rok 2014, które odbyło się 4 grudnia w Krzyżowej, doradcy z zaangażowaniem opowiadali o wydarzeniach istotnych dla rozwoju aktywności obywatelskiej w regionach, zainicjowanych między innymi dzięki ich działaniom. Wyłaniał się z tych relacji obraz imponujący, ale też skrajnie różnorodny. Obraz długofalowego procesu wzmacniania organizacji pozarządowych działających na obszarach małych miast i wsi, w którym sprawczość doradztwa ściśle związana jest z poziomem animacji społecznej i społeczno-kulturalnej na danym terenie. Wiele, jak się okazuje, zależy od relacji (zaufania) jakie udało się doradcom/animatorom, współpracującym z organizacjami w ich własnym środowisku, zbudować. 

Spotkanie Wzmacniające Dolnośląską Sieć Doradztwa Pozarządowego, 4 grudnia 2014 r., Krzyżowa

Wszystkie Punkty prowadzone są przez lokalne organizacje pozarządowe i zatrudniają lokalnych ekspertów. To ważne, aby doradztwem zajmowały się osoby znające specyfikę środowiska – mówi Robert Drogoś, prezes Stowarzyszenia Tratwa, jednego z operatorów DSDP. Znajomość środowiska to jedno, ale równie ważnym aspektem jest dobry przykład i pełnienie roli lokalnego lidera, gdyż aktywność organizacji prowadzącej Punkt może stanowić wzorzec działania dla innych. W większości przypadków lokalne organizacje postrzegają Punkt Konsultacyjno-Doradczy i organizację prowadzącą jako jedność. Nastąpiło utożsamienie funkcji konsultacyjno-doradczej (DPKD) z funkcją animacyjną, rozumianą jako zdolność inicjowania wydarzeń regionalnych (organizacja prowadząca). Fakt funkcjonowania w ramach Sieci Doradztwa stał się w związku z tym zarówno elementem prestiżu dla danej organizacji, jak i poważnym zobowiązaniem wobec społeczności lokalnej. 

Dolnośląska Sieć Doradztwa Pozarządowego w 2014 r. objęła swoim zasięgiem 14 Punktów Konsultacyjno-Doradczych, które zrealizowały: 2800 doradztw i konsultacji, 42 szkolenia dla organizacji pozarządowych, 56 spotkań informacyjnych, 14 Powiatowych Forów Organizacji Pozarządowych. Liczby to jednak jedno, a realny rozwój drugie. Doradcy często podkreślają konieczność wyjścia poza ramy doradztwa i konsultacji i podjęcia działań prowokujących aktywność i wrażliwość społeczną w celu kreowania zmian społecznych. W Żmigrodzie wspólnie z samorządem organizowaliśmy kawiarenki obywatelskie, które poświęcone były różnej tematyce. Podczas kawiarenki poświęconej polityce senioralnej zrodziła się koncepcja powołania Rady Senioralnej przy Burmistrzu. Temat był na tyle nośny, że Rada w ciągu paru miesięcy została powołana i obecnie opracowuje program pracy na rok 2015 – mówi Andrzej Wiewióra, doradca DPKD w Żmigrodzie i Prezes Stowarzyszenia na Rzecz Integracji Społecznej im. Św. Jadwigi Śląskiej. Organizacje pozarządowe z powiatu górowskiego bardzo się zintegrowały. Jest to zasługa prowadzonego systematycznie doradztwa oraz działań animacyjnych. Dużym sukcesem jest lepsza współpraca z JST i pozyskanie „Pałacyku” na miejsce wspólnej realizacji zadań dla środowiska lokalnego – mówi Elżbieta Skoczylas, doradca w DPKD w Górze i prezes Fundacji Pomocy Szkole im. E. Machniewicza.

Szkolenie w Żmigrodzie (organizacja Dolnośląski Punkt Konsultacyjno-Doradczy Żmigród)

Szkolenie w Uboczu (organizacja: Dolnośląski Punkt Konsultacyjno-Doradczy w Lubaniu)

Dolnośląska Sieć Doradztwa Pozarządowego to najważniejsze zadanie w zakresie polityki publicznej wspierane przez Wydział Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego. Zależy nam na zrównoważonym rozwoju całej Sieci, a tym samym wzmocnieniu potencjału społeczno-ekonomicznego trzeciego sektora na Dolnym Śląsku, jego roli w usługach społecznych i tworzeniu kapitału społecznego. Sieć jest odpowiedzią na rosnące zainteresowanie problematyką społeczeństwa obywatelskiego, tworzymy warunki do realizacji inicjatyw służących mieszkańcom naszego regionu – mówi Rafał Pilch, Dyrektor Wydziału Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi UMWD. 

Mimo znacznych środków przeznaczanych przez Zarząd Województwa Dolnośląskiego trudno wyobrazić sobie przyszły rozwój DPKD bez finansowego wsparcia samorządów lokalnych. Jest to jeden z kluczowych aspektów wymagających rozwiązania. Jak dotąd niewiele samorządów udziela Punktom wsparcia finansowego. Najczęstszym sposobem pomocy jest nieodpłatne użyczenie lokalu w jednostce podległej samorządowi. Samorządy z jednej strony doceniają pracę DPKD w zakresie integracji i rozwoju lokalnych NGO, z drugiej strony są ostrożne (z różnych przyczyn) w udzielaniu im odpowiedniego wsparcia finansowego. W tym wypadku priorytetowe traktowanie sieci DPKD przez Zarząd Województwa nie znajduje odzwierciedlenia na szczeblu powiatowym czy gminnym, dlatego też zwiększenie zaangażowania samorządów lokalnych w utrzymanie i rozwój Dolnośląskich Punktów Konsultacyjno-Doradczych w celu zapewnienia odpowiedniej jakości doradztwa, konsultacji i animacji jest bez wątpienia najważniejszym zadaniem zarówno operatorów, jak i organizacji prowadzących DPKD w roku 2015.

Pięć lat to okres uprawniający do sformułowania długofalowych celów Dolnośląskiej Sieci Doradztwa Pozarządowego. Na plan pierwszy wyłaniają się dwa podstawowe kierunki działania:

1. Przygotowanie lokalnych organizacji pozarządowych (poprzez doradztwo i animacje społeczne) do ubiegania się o przejęcie zadań własnych gminy i powiatu z obszaru działań społecznych. 
2. Kreowanie dialogu wewnątrz- i międzysektorowego w celu racjonalnego pozyskiwania i wydatkowania środków na działania społeczne (współtworzenie strategii powiatowych w obszarze działań społecznych).

Przekucie tych celów na efekty wydaje się realne, pod warunkiem, że działalność Dolnośląskiej Sieci Doradztwa Pozarządowego zostanie ustabilizowana, będzie cierpliwie kontynuowana i wspierana również na szczeblu lokalnym. 

Zadanie dofinansowano ze środków budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego